Liefdeslied van een reiziger roman, Uitgeverij Balans 2009

Twee geliefden die al meer dan een kwart eeuw samen zijn, besluiten een tijd vakantie te nemen – van elkaar. Vier maanden lang, zo spreken ze af, gaan ze ieder huns weegs. Ze gunnen elkaar zo’n afgebakende periode om te experimenteren, omdat ze vinden dat je alles uit het leven moet halen wat erin zit. Ruben viert zijn vrijheid door met zijn kat Igor door Europa te reizen. Maar deze tocht, die hem langs allerlei omwegen naar zijn familie in Denemarken voert, blijkt confronterender dan gedacht. Essay van Herman Stevens over dit boek Toespraak van de schrijfster tijdens de presentatie van de roman Video over Liefdeslied van een reiziger Uit recensies: Een mooie, peinzende roman over een stel dat besluit vier maanden uit elkaar te gaan en elkaar zolang vrij te laten. Terwijl Hannah in New York bivakkeert, volgen we Ruben, die met kat Igor door Europa trekt in zijn camper. Al reizend bezint hij zich op zijn leven: zijn huwelijk, zijn werk en zijn jeugd. De ontdekkingsreis eindigt dramatisch. Opzij (...) Het aantrekkelijke van deze zoektocht naar de ware vrijheid is dat hij met horten en stoten verloopt en nergens ontaardt in zoetsappigheid. De charme van Liefdeslied van een reiziger zit hem niet in de losse zinnen, maar in het nadenkelijke, prettig getoonzette geheel. (...) Wie in 2010 een beter leven wil leiden, zo lees ik erin, moet stoppen met navelstaren en meer oog krijgen voor de wereld om hem heen: voor de interessante smeltkroes die Europa is en voor de mensen die daarin ronddwalen. Janet Luis in NRC-Handelsblad Vanuit de gedachte dat ze 'álles uit dit ene leven wilden proberen te halen', besluiten Ruben en Hannah, man en vrouw, vier maanden hun eigen weg te gaan. Gedurende die tijd zullen ze leven alsof ze elkaar niet kenden. Hannah trekt naar New York, terwijl Ruben een reis door Europa onderneemt. Liefdeslied van een reiziger is het relaas van Rubens tocht. Aan het verhaal gaat een korte inleiding vooraf waarin verteld wordt dat Hannah het reisverhaal van Ruben postuum heeft opgetekend, zoals hij het haar verteld heeft. Opvallend is dat zij daarbij Ruben niet gewoon citeert, maar een afstandelijke verteller in het leven roept, die Rubens belevingen in de derde persoon weergeeft. Dat Hannah Rubens verhaal zo getrouw mogelijk wil weergeven, maar tegelijk geen ongekleurde weergave van Rubens wereld kan garanderen, kan deze keuze verklaren. 'Ik heb mijn best gedaan zijn taalgebruik zo goed mogelijk weer te geven. Toch schemert ongetwijfeld mijn visie op zijn werkelijkheid erdoorheen. Afgezien daarvan is het verhaal gebeurd zoals het er staat.' Bovendien beantwoordt de keuze van verteller aan de manier waarop Ruben zelf op zijn leven zou terugblikken: van een afstand. 'Misschien moest hij zijn persoonlijke geschiedenis als een soort scenario beschouwen, dacht hij. Als een verhaal dat een ander was overkomen.'       Ruben ziet zijn reis namelijk als een soort bezinning op zijn leven, als een reis door zijn geschiedenis. Heden en verleden wisselen elkaar voortdurend af. De plaatsen waar hij komt, de personen die hij ontmoet en wat hij om zich heen ziet, roepen herinneringen op. Enerzijds blikt hij terug op zijn periode met Hannah: hun vroegere reizen en de documentaires die ze samen maakten. Dit levert soms harde beelden op – bijvoorbeeld de herinnering aan het bloedbad in Boekarest kort na de Roemeense revolutie. Dergelijke gruwelijke beelden, zo zegt Ruben, vormen de  'onzichtbare beschermlaag' van zijn persoonlijke geschiedenis, die voor hem des te pijnlijker is. De relatie met zijn Deense vader en het gemis van zijn grootvader (wat Ruben omschrijft als 'opazucht') hebben zijn leven getekend. Hoe pijnlijk die beelden soms ook zijn, hij moet ze onder ogen komen als hij niet wil eindigen als zijn vader. 'Zijn vader had altijd weggekeken. Hij had zijn ogen gesloten, zijn lippen op elkaar geklemd, zichzelf vanbinnen verdoofd.' Gelukkig is er zijn reisgenoot, de kat Igor, die op gepaste tijden troost kan bieden.        Liefdeslied van een reiziger is een bijzonder rijk verhaal. Mariët Meesters eigen reiservaringen zullen ongetwijfeld aan die rijkdom hebben bijgedragen. Ondanks Rubens confrontatie met het verleden is het geen boek dat zwaar op de maag ligt. Het is geschreven in een lichte stijl en bevat voldoende verstrooiing om al te zwaarmoedige gedachten tegen te gaan. Mieke Opstaele in De Leeswolf (...) Liefdeslied gaat over het punt dat iedereeen in zijn leven bereikt, wanneer het duidelijk is dat vrijheid ook maar een woord is. Ruben is al zo lang de helft van een paar dat hij alleen samen nog vrijheid kan beleven. Daarom gaat het in Liefdeslied, in weerwil van de titel, om de onzichtbaar knellende band met de Deense vader. De vloek van de zelfmoordenaar moet worden geneutraliseerd, zodat Ruben onbezwaard de laatste helft van zijn leven in kan gaan. Herman Stevens in zijn webspecial 'De vrouw met het ezeltje' (...) Het is voelbaar dat Mariët Meester veel reist en oog heeft voor details die de sfeer van een locatie weergeven. Maar ook haar ervaringen met groepen mensen van verschillende komaf geven diepgang aan de roman. In Liefdeslied van een reiziger wordt een lans gebroken voor de menselijke maat. (...) Het boek heeft kenmerken van een reisverhaal, maar op het eind wint de romanstructuur. Meester heeft het verhaal een wending gegeven die net zo kordaat is als de wijze waarop het verhaal begint. Zij is het verhaal aangegaan, is de reis begonnen en heeft de termijn afgesloten, maar uiteindelijk is er wél wat gebeurd! 'Boek van de week' in Noordhollands Dagblad (...) Bijna alles wat ze in haar vorige boeken heeft gestopt, komt hier samen, als een soort greatest hits. De compassie, de hang naar onafhankelijkheid, het streven naar vrijheid. Het oog voor de vreemdeling uit De eerste zonde, de tijdelijke scheiding uit De volmaakte man, de fascinatie voor de Balkan uit Sla een spijker in mijn hart, het geïsoleerde leven uit De overstroming, zelfs het ezeltje uit haar debuut Sevillana duikt op. Joep van Ruiten in Dagblad van het Noorden (...) Meester weet, springend van heden naar verleden, het verhaal altijd licht te houden, terwijl ondertussen de zware kant van het leven tegelijk alle aandacht krijgt. Ruben besluit in het zuiden van Europa toch een andere richting te kiezen en zet koers naar Letland, maar komt uiteindelijk in Denemarken terecht waar hij zijn halfbroer ontmoet. Alles loopt anders dan gepland, maar uiteindelijk wordt er gekozen voor betrokkenheid, aandacht en liefde voor de ander. Tussendoor zijn er wat toevallige ontmoetingen geweest met mensen die Ruben's leven onnadrukkelijk op een ander spoor zetten. En de belangrijke mensen in zijn leven worden mooi geportretteerd - zijn opa, een man op een boerderij in Frankrijk die hem onderdak verschafte toen hij een jaar of twintig was, maar ook de Deense vader die zijn Nederlandse moeder zwanger maakte voor hij verdween. Zo wordt er bijna terloops een intrigerend leven geschetst aan de hand van sleutelpersonen en gebeurtenissen.         Mariët Meester schreef al een hele reeks voortreffelijke romans en nonfictieboeken, maar bleef tot nu toe wat in de marge van het literaire leven. Hopelijk breekt ze met dit prachtige en overtuigende boek eindelijk door naar een groot publiek. Holly Moors in Moorsmagazine (...) De keuze van Meester om de roman te laten vertellen door de partner van de hoofdfiguur die vervolgens een belangrijke rol inneemt in zijn gedachtewereld is verrassend. Gaandeweg het verhaal vergeet je echter deze constructie. Wat je te lezen krijgt is een portret van het leven van iemand in een mooie, vlotte stijl.. Maaike Jensma in Oerdigitaalvrouwenblad Een mooie, serieuze roman die thema's behandelt als: het opgroeien zonder vader, zelfmoord, de relatie tussen man en vrouw, het omgaan met de tragiek van de wereld om je heen. Toch is het geen loodzwaar boek. Dat komt denk ik door de soepele stijl. Ook de observaties van hoofdpersoon Ruben van het landschap waar hij doorheen rijdt, of de warme herinneringen aan zijn Nederlandse opa, geven tegenwicht. De grootste vondst wat dat betreft is de aanwezigheid van kat Igor. Igor is eigenlijk de held van de roman. Hij zorgt ervoor dat Ruben zich niet te eenzaam voelt, hij fungeert als een soort partner, een warm lijf dat hij kan aaien, waarbij hij troost kan zoeken. Igor is een levend wezen waarmee Ruben een relatie aan moet gaan en die hem met zijn beide benen op de grond houdt, een kat moet tenslotte verzorgd worden. Ze hebben elkaar nodig. De taal van 'Liefdeslied van een reiziger' is prachtig, er staan zoveel mooie zinnen in. Origineel. Literatuur zonder 'literatuurderig' te willen zijn. Andries Beek, lezersrecensie op www.bol.com Uit brieven van lezers: Sophie Verburgh uit Haarlem schreef: (...) Ik werd behalve door de ezelliefde (oren, onschuld, onverzettelijke onschuld) geroerd door Rubens gedachten(gangen) over zelfmoord: mooi, interessant en steeds verteerbaar door volkomen afwezigheid van pathos - zoals in hele boek zelfbeklag nooit een poot aan de grond krijgt. Verder van van alles 'onderweg' genoten, zowel in mens- en landschapbeschrijvende zin als van zinnen of woorden - 'immateriële vitrage', daar kan ik bij wegdromen - om toch steeds weer terug te komen in de observaties van Ruben. Grappig is hoe geëmancipeerd ie denkt, en hoe oncynisch - misschien is ie af en toe de wanhoop nabij, weet ie soms nauwelijks meer wat ie zoekt, of hoe ie dat doet, toch heb je z'n toon vaak droog(komisch) weten te houden. (...) Voor mij heb je met de greep om in de huid van een mannelijke hoofdpersoon te kruipen een geslaagde fusie gepleegd – Ruben kijkt helder naar hun (R. en Hannah's) wederzijdse verlangens, noden, de mechanismen tussen drang naar vrijheid en onafhankelijkheid, en de troost, binding die samen verkieslijk maakt boven helemaal los. Misschien zit daar echter ook iets wat jij juist vreest; de gesel der mildheid die je doet erkennen dat enige koestering, geborgenheid bij wijle wenselijk is, als minimale verzachting van het keihard in vrijheid bestaan. D. Hooijer uit Hilversum schreef: Ik heb je boek prachtig gevonden. Ik vond het jammer dat het uit was. Vanaf pagina 19 bleek ik helemaal verslaafd te zijn aan dat heerlijke autootje met kat. Wat een sfeer. Dat die man dood is aan paddestoelen dat drong pas goed tot me door toen ik de inleiding overlas. Vreselijk om weduwe te zijn van zo'n aardige man. Renate Greveling uit Noordhorn schreef: Ik heb het boek twee keer gelezen. De eerste keer kreeg ik het verhaal pas te pakken vanaf blz. 60 toen er meer rust in het verhaal kwam. In het begin kon ik geen vat op het verhaal krijgen: op wie moest ik me nu concentreren en op welke omgeving? Het verhaal sprong voor mijn idee van de hak op de tak en dat vond ik moeilijk te lezen vooral als ik las in de kamer waar van alles om mij heen gebeurde zodat ik uiteindelijk alleen nog in volle rust in de slaapkamer ging lezen. Vanaf blz. 60 werd het verhaal voor mij makkelijker te begrijpen en vond ik het een mooi boek en het einde heel sterk. Bert Verhees uit Bussum schreef: Ik vind het erg mooi, al ergerde ik me in het begin aan het gebrek aan dialoog, pas later begreep ik dat het een opzettelijke stijlvorm was. Je kunt je goed in een man inleven, ik vind het ook dapper. Want je beschrijft niet alleen een man, dat doen wel meer schrijfsters, maar je kruipt echt in zijn geest, en dat bladzijde na bladzijde. En zonder onwaarachtig over te komen of oppervlakkig te zijn, en ook blijft het boeiend. (...) Ik heb het nog niet uit, dat zal over een paar dagen zo zijn. Maar ik denk dat ik nu al kan zeggen dat ik het je beste boek vind tot nu toe. (...) Je voelt je zekerder als schrijfster, je durft, dat kun je lezen. Je bent een beetje los gekomen van je publiek. Titia Top uit Groningen schreef: Misschien wel je beste roman tot nu toe. Een verhaal dat veel indruk op mij maakte, moest er steeds aan denken, met Igor als heel geslaagd contrapunt (wat een vondst). Ik vond het 'groots', ook door al die kwesties en dingen in Europa die je beschrijft.      Wel stond ik op het eind een beetje op het verkeerde been. Ik dacht dat Ruben dood ging en in alles wat ik las zocht ik naar aanknopingspunten (bosjes achter telefooncel? daar zit vast iemand in), Martin (zou hij het gedaan hebben?), ik kon me van Ruben niet voorstellen dat hij het zelf zou doen. Maar, nee. Inleiding herlezen, (paddestoelen, later).       Hoe dan ook, heel mooi.